Bilindiği üzere, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesine; döviz ve dövizi temsil eden belgelere ilişkin işlemler gerçekleştirilmesine; dövizlerin tasarruf ve idaresine ve kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemlere ilişkin genel düzenlemelere yer verilmiştir. Bu noktada, yine 32 Sayılı Karar kapsamında yukarıdaki konulara ilişkin olarak faaliyette bulunabilecek bazı yetkili müesseseler tanımlanmıştır. Bu yetkili müesseseler, Bakanlıkça tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövize ilişkin işlemler ve kıymetli maden, taş ve eşyalara ilişkin işlemleri yapmak açısından yetkili kılınmıştır.

İşte bu yetkili müesseselerin kuruluş, faaliyet, şube açma, yükümlülük ve denetimlerine dair usul ve esasları düzenlemek üzere Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45) yayımlanmıştır. İlgili tebliğ kapsamında yetkili müesseseler, A grubu ve B grubu yetkili müesseseler (“Yetkili Müesseseler”) olarak iki ayrı grup altında tanımlanmıştır. Değişiklik Tebliğ’i ile birlikte, 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’de düzenlenen Yetkili Müesseseler’in yerine getirmeleri gereken bazı yükümlülükler yeniden düzenlenmiştir.

Değişiklik Tebliği’ndeki Temel Düzenlemeler

Tebliğ kapsamında tanımlanan Yetkili Müesseseler’in vadeli işlem veya kredi kartı ile işlem yapması veya yapacakları işlemleri herhangi bir şekilde taksitlendirmeleri mevzuat gereği mümkün değildi. Bu kapsamda, Değişiklik Tebliği ile birlikte, Yetkili Müesseseler’in kendi nam ve hesaplarına bankalarla vadeli işlem yapmalarına imkân tanınmıştır. Ancak, yetkili müesseslerin müşterileri namına ve/veya hesabına vadeli işlem gerçekleştirmeleri hala yasaktır.

Değişiklik Tebliği kapsamında Yetkili Müesseseler’in Türk parası, yabancı para, bunlarla ödemeyi sağlayan belgeler, kıymetli madenler, kıymetli madenlerden oluşan eşyalar, herhangi bir menkul ya da gayrimenkulü emanet olarak kabul etmesi ve bir başkası adına saklaması da yasaklanmıştır.

Değişiklik Tebliği ile birlikte Yetkili Müesseseler açısından ayrıca bazı ek yükümlülükler öngörülmüştür. Bu bağlamda, Yetkili Müesseseler’in ticaret unvanlarında, iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, kartvizitlerinde, iş yerlerinde, tabelalarında, internet sitelerinde ve işlem yaptıkları sair belgelerde mevzuatta sayılan faaliyetler haricinde işlem yaptıkları izlenimini yaratacak ifadeler kullanmaları yasaklanmıştır. Yetkili Müesseseler’in yaptıkları döviz işlemlerinde serbest olarak belirledikleri ve ilan ettikleri kurlardan hesaplanan bedeller haricinde farklı ad altında komisyon ya da ücret talep etmeleri, yalnızca Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın (“Bakanlık”) izni ile mümkün kılınmıştır. Ayrıca, Yetkili Müesseseler’in faaliyet gösterdikleri iş yeri haricinde herhangi bir gayrimenkul mal edinmeleri yasaklanmıştır.

Faaliyet izni bulunmayan ya da iptal edilen Yetkili Müesseseler, yetkili müessese faaliyetlerinde bulanamayacakları gibi çalışma ruhsatı da dâhil sair belgelerinde dövize ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak ifadeler de kullanamayacaklardır. Değişiklik Tebliği sonrasında kuruluş izni almış olup faaliyet izni başvuru sürecinde bulunan Yetkili Müesseseler bu yasaktan muaf tutulmuştur.

Değişiklik Tebliği ile birlikte, Kuruluş şartları kapsamında Yetkili Müesseseler’in sahip olması gereken minimum ödenmiş sermaye miktarları A grubu için 5 milyon Türk Lirası 10 milyon Türk Lirası’na, B grubu için ise 1 milyon Türk Lirası’ndan 5 milyon Türk Lirası’na çıkartılmıştır. Ek olarak, Yetkili Müesseseler’in kuruluş başvurusunda, tüzel kişi ortaklarla ilişkili kişilere[1] dair belgeleri de ibraz etmesi de gerekecektir.

Değişiklik Tebliği ile gelen önemli yeniliklerden birisi de A ve B grubu Yetkili Müesseseler’in birbirine dönüşümüne ilişkin getirilen düzenlemelerdir. İlk olarak, A ve B grupları arasındaki dönüşüm Bakanlık iznine tabidir. Grup dönüşümü amacıyla Bakanlığa başvuruda bulunacak Yetkili Müessese’nin, şirkete ait yönetim kurulu kararını, ana sözleşme değişiklik taslağını ve gerekli diğer bilgi ve belgelerin ilgili başvurusuna eklemesi gerekecektir. Dönüşmek istenilen grup için belirlenen ücretin, mevcut grup için belirlenen ücretten yüksek olması durumunda ise, faaliyet izni verilmesinden önce ücretler arasındaki farkın yatırıldığını tevsik eden belgenin Bakanlığa sunulması zorunludur.

Yetkili Müesseseler açısından şube faaliyet izni başvurusunda bulunurken açılacak her şube için ödenmiş sermayesine ilave edilecek miktar, 2 milyon Türk Lirası’ndan 3 milyon Türk Lirası’na çıkartılmıştır. Değişiklik Tebliği kapsamında, Yetkili Müessese’nin şube faaliyet izni kapsamında ödenmiş sermayesine ilave edilecek miktarın onda birine karşılık gelen tutarın bankaya yatırıldığını gösteren belge veya aynı miktara denk gelen bir banka teminat mektubunun da başvuruya eklenmesi gerekmektedir. İlgili başvuruda her bir yeni şube için başvuruda bulunulacak faaliyet bölgesine ilişkin öngörülen ücretin yatırıldığını tevsik eden belgenin de bulundurulması gerekmektedir. Birleşme işlemlerinde verilen faaliyet izinleri ise bu ücretten muaf tutulmuştur.

Değişiklik Tebliği uyarınca, Yetkili Müesseseler’in öz kaynaklar toplamı tutarının, asgari ödenmiş sermaye tutarının altına düşmemesi zorunludur. Yukarıda da belirtildiği üzere, bu tutar A grubu açısından 10 milyon Türk Lirası, B grubu açısından ise 5 milyon Türk Lirası’dır. Faaliyet gösteren her şube için ise 3 milyon Türk Lirası artırım yapılmış miktar esas alınacaktır.

Değişiklik Tebliği sonrasında Yetkili Müesseseler’in adres ve unvan değişikliğine ilişkin başvurular Bakanlığa yapılacak ve ilgili şirketin ortaklarında değişikliğe neden olan hisse devirlerine ilişkin izinler Bakanlık’tan alınacaktır.

Değişiklik Tebliği Geçici 2. Madde uyarınca, Yetkili Müesseselerin 31 Aralık 2022 tarihine kadar öngörülen sermaye şartını yerine getirmeleri zorunlu kılınmıştır. Yetkili Müesseseler, bu yükümlülüklerin yerine getirmeleri için en fazla 90 günlük ek süre verilecek olup belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda, Yetkili Müesseselerin faaliyet izinlerinin başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edileceği belirtilmiştir.

Mevcut kuruluş izni, şube açma izni ve hisse devri izni başvuruları açısından da Değişiklik Tebliğ’inde belirtilen esaslar uygulanacak ve bu başvuruların 90 gün içerisinde yeni hükümlere göre yenilenmesi gerekecektir. Hâlihazırda faaliyette bulunan Yetkili Müesseseler’in ise 1 Mart 2022 tarihine kadar tüm çalışanlarının bilgilerini usul ve esaslara uygun bir şekilde Bakanlığa bildirmeleri gerekmektedir.

Sonuç

Değişiklik Tebliği ile birlikte, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar uyarınca dövize ve kıymetli madenlere ilişkin işlemler yapmasına izin verilen Yetkili Müesseseler’in kuruluş şartları ve faaliyet izinleri açısından önemli değişiklikler öngörülmüştür. Yetkili Müesseseler’in Değişiklik Tebliği’nde yapılan düzenlemelere en kısa sürede uyum sağlaması önem arz etmektedir zira bu değişiklikleri yerine getirmeyen Yetkili Müesseseler’in faaliyet izinleri herhangi bir uyarı olmaksızın iptal edilecektir.