Geçtiğimiz aylarda lisanssız elektrik üretim faaliyeti gösteren müvekkillerimizin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (“YEKDEM”) kapsamında ilgili tedarikçi şirketler ile ödeme konularında sorunlar yaşaması neticesinde, hukuk büromuz EPDK’ya, görevli tedarikçi şirketlere idari yaptırım uygulanması talebiyle başvuru yapılmıştı.

Başvurumuzun sonucunda, EPDK, söz konusu tutarların geç ödenmesi veya hiç ödenmemesi durumunda alınacak tedbirleri düzenleyen Lisanssız Üretim Kapsamında Yapılmayan Ödemelere İlişkin Usul ve Esaslar’a ilişkin taslağı 13 Mayıs 2022 tarihinde ilgililerin görüşüne açmıştı. İlgili taslak EPDK tarafından kabul edilerek Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Bu kapsamda, görevli tedarikçi şirketler, Usul ve Esaslar uyarınca belirlenen tedbirleri 30 Haziran 2022 tarihine kadar tamamlamakla yükümlü olacak ve Usul ve Esaslar 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayacaktır.

Ödeme Yapmayan Tedarik Şirketleri Hakkında Uygulanacak İdari Yaptırımlar

Bilindiği üzere, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Yönetmeliği[1] (“LÜY”) ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik[2] uyarınca dağıtım sistemine bağlı bazı lisanssız üretim tesislerinin ürettikleri fazladan elektriği YEKDEM kapsamında ilgili tedarikçi şirkete satabilecekleri düzenlenmiştir. Bu kapsamda ilgili tedarikçi bu işletmecilere ödeyeceği toplam tutarları belirler ve elektrik piyasası işleticisi Elektrik Piyasaları İşletme A.Ş. (“EPİAŞ”)’ye bildirir. EPİAŞ bu tutarları tedarikçiye ödediği zaman tedarikçi bu ödemeleri ilgili lisanssız üreticilere iletmekle yükümlü olur.

İşbu Usul ve Esaslar uyarınca görevli tedarik şirketinin lisanssız üreticilere olan LÜY kapsamındaki ödeme yükümlülüklerini yerine getirmemesi ve ilgili durumun EPDK tarafından tespit edilmesi halinde, EPDK alacağı bir karar ile görevli tedarikçi şirket hakkında işlem tesis edebilecek ve bu durumu merkezi uzlaştırma kuruluna, piyasa işletmecisine ve ilgili görevli tedarik şirketine bildirecektir.

İşbu Usul ve Esaslar uyarınca EPDK’nın görevli tedarik şirketi hakkında işlem tesis etmesi halinde ödemelerin gerçekleştirilmesini teminen 1 (bir) yılı geçmemek üzere EPDK tarafından belirlenecek süre boyunca görevli tedarikçi şirketin:

1. Gün öncesi piyasası ve gün içi piyasasında gerçekleştirdiği işlemler kapsamında net avans alacakları merkezi uzlaşma kurulu tarafından bloke edilecek;


2. Satıcı olduğu uzlaştırmaya esas ikili anlaşma bildirimi girmesine izin verilmeyecek, ileriye dönük yapılmış olan satış yönündeki ikili anlaşma bildirimleri iptal edilecek ve ilgili taraflara piyasa yönetim sistemi aracılığıyla bilgi verilecek;


3. Bir dengeden sorumlu grubun dengeden sorumlu tarafı olması halinde grup, kararı izleyen ilk fatura döneminin başından itibaren dağıtılacak ve tedarikçi şirketin bir dengeden sorumlu grubun tarafı olmasına izin verilmeyecek; ve


4. Bir dengeden sorumlu grupta yer alması halinde, kararı izleyen ilk fatura döneminin başında gruptan çıkarılacak ve tedarikçi şirketin bir dengeden sorumlu grupta yer almasına izin verilmeyecektir.

EPİAŞ ve ilgili görevli tedarik şirketi tarafından, uygulama dönemi içerisinde yer alan her bir fatura dönemine ait nihai uzlaştırma bildirimini müteakip en geç fatura son ödeme tarihine kadar merkezi uzlaştırma kuruluşuna LÜY uyarınca ödenmesi gereken toplam bedel bildirilecektir.

Görevli tedarik şirketinin bloke edilen avans tutarının, LÜY uyarınca ödenmesi gereken toplam tutardan daha az olması halinde ise ödemeler aşağıdaki sırayla gerçekleştirilecektir:

1. İlgili görevli tedarik şirketinin varsa fatura alacağı da merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından bloke edilecek;


2. Bloke edilen fatura alacağının da yeterli olmaması halinde eksik tutarın, ilgili görevli tedarik şirketi tarafından merkezi uzlaştırma kuruluşu nezdinde, Usul ve Esaslar uyarınca ayrıca açılacak olan lisanssız üretici bloke nakit teminat hesabına aktarılarak bloke edilecek; ve


3. Bloke edilen tutarlar, nihai uzlaştırma bildirimini müteakip sekizinci iş günü ilgili lisanssız üreticilerin ve ilgili tedarik şirketlerinin hesaplarına merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından ödenecektir.

İşbu Usul ve Esaslar’ın yürürlüğe girdiği tarihten sonra görevli tedarik şirketinin geçmişe dönük yapması gereken ödemelere ilişkin borcu bulunması halinde de söz konusu borçlar ödeninceye dek işbu Usul ve Esasların uygulanmasına devam edilecektir.

Görevli Tedarik Şirketlerinin Görev ve Sorumlulukları

Usul ve Esaslar kapsamında görevli tedarik şirketleri:

1. LÜY uyarınca ödenmesi gereken tutarın ve ödeme listesinin merkezi uzlaştırma kuruluşuna bildirilmesi ile bu tutarın kontrol edilmesi ve güncellenmesinden;


2. Yapılacak ödemelerin bloke edilen avans ve fatura alacak tutarından karşılanamaması halinde eksik tutarın lisanssız üretici bloke nakit teminat hesabına yatırılmasından;


3. Merkezi uzlaştırma kuruluşunda kendi namına teminat ve nakit hesabının zamanında ve doğru açılmasından; ve


4. Merkezi uzlaştırma kuruluşu ile yükümlülükleri düzenleyen bir anlaşma imzalanması ve merkezi uzlaştırma kuruluşu tarafından sunulacak hizmetlere karşılık bir hizmet bedeli ödenmesinden

sorumludur.

Denetim

EPDK tarafından yapılacak denetimlerde görevli tedarik şirketlerinin işbu Usul ve Esaslar’a uymadığının belirlenmesi halinde 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun[3] 16. maddesi uyarınca 2022 yılı için 1.618.333,00 TL idari para cezası gündeme gelebilecektir.

Sonuç

Bu gelişmenin sağlanmasında firmamız önemli bir rol oynamıştır ancak mevzuattaki belirsizlikleri ortadan kaldıran ve elektrik piyasasında faaliyet gösteren birçok lisanssız elektrik üreticisinin ödeme sorununu etkin ve yetkin bir şekilde ele alan EPDK'nın yaklaşımı alkışlanmalıdır. Kanımızca, yapılan düzenleme neticesinde görevli tedarik şirketlerinin ödeme konusunda daha ihtiyatlı bir tutum sergileyecekleri düşünülmektedir.